ชื่อวิทยาศาสตร์
syzygium aromaticum (Linn.) Merr. et Perry วงศ์ MYRTACEAE
ลักษณะ
ไม้ยืนต้น สูง 5 - 10 เมตร แตกกิ่ง ก้าน สาขา เป็นระเบียบ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปวงรีหรือรูปใบหอก มีจุดต่อมน้ำมัน
กว้าง 2.5 - 4 ซม. ยาว 6 - 10 ซม. ขอบเป็นคลื่น ใบอ่อน สีแดงหรือสีน้ำตาลแดง เนื้อใบบางค่อนข้างเหนียว
ผิวมัน ดอกช่อ ออกที่ซอกใบ ดอกอ่อนสีเขียว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีดแงเข้ม กลีบดอกสีขาว และร่วงง่าย กลีบเลี้ยงและฐานดอกสีแดงหนาแข็ง
ผลเป็นผลสด รูปไข่ จะเก็บระยะที่ดอกเริ่มเป็นสีแดง ตากแดดจนสีน้ำตาลเข้ม มีกลิ่นเฉพาะและรสเผ็ดร้อน ชอบอากาศร้อน ความชื้นสูง
สารสำคัญ
นำมันหอมระเหย ที่กลั่นจากดอก เรียกว่า น้ำมันกานพลู (clove oil) มีส่วนประกอบสำคัญเป็น eugenol นอกจากนี้ยังพบ
methyl salicylate, flavonoid, kaempferol และ sitosterols ด้วย
ใช้ดอกตูมแห้ง พบว่า น้ำมันหอมระเหยมีฤทธิ์ลดการบับตัวของลำไส้ ทำให้อาการปวดท้องลดลง ขับน้ำดี ทำให้การย่อยอาหารดีขึ้น
ช่วยลดอาการจุกเสียด ที่เกิดจากการย่อยไม่สมบูรณ์ และสามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรียในทางเดินอาหารหลายชนิด เช่น
เชื้อโรคไทฟอยด์ บิดชนิดไม่มีตัว เป็นต้น นอกจากนี้ ยังกระตุ้น ให้มีการหลั่งเมือก และลดความเป็นกรดในกระเพาะอาหารด้วย
ใช้ดอกตูมแห้งผสมในยาอมบ้วนปาก หรือบดเป็นผง หรือใช้อม ดับกลิ่นปาก พบว่าสามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในปากได้หลายชนิด
และยังช่วยขับน้ำดี ลดอาการที่จุเสียดที่เกิดจาก การย่อยไม่สมบูรณ์ ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของกลิ่นปาก
น้ำมันหอมระเหย ที่กลั่นจากดอก เรียกว่า น้ำมันกานพลู (clove oil) มีส่วนประกอบสำคัญเป็น eugenol ซึ่งเป็นยาชาเฉพาะที่
ส่วนที่ใช้ ดอกตูมแห้ง หรือ น้ำมันการพลู
ช่วงเวลาที่เก็บเป็นยา ช่วงที่เปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีแดง ( มิ.ย.- ก.พ. )
รสและสรรพคุณยาไทย รสเผ็ดร้อน กลิ่นหอม แก้ท้องเสีย ขับลม แก้ท้องอืดเฟ้อ
วิธีใช้
ดอกแห้งของกานพลูรักษาอาการท้องอืดเฟ้อ แน่นจุกเสียด โดยใช้ดอกแห้ง 5-8 ดอก (0.12-0.16 กรัม)
ต้มน้ำดื่ม หรือบดเป็นผง ชงน้ำดื่ม นอกจากนี้กานพลูยังช่วยป้องกันไม่ให้ เด็กอ่อนท้องอืดเฟ้อได้ โดยใช้ดอกแห้ง 1 ดอก
แช่ไว้ในกระติกน้ำร้อนที่ใช้ชงนมให้เด็กอ่อน
ใช้ดอกตูมแห้ง 2 - 3 ดอก อมไว้ในปากแล้วคายทิ้ง หรือบดเป็นผงและใช้อม หรือรับประทานในขนาดที่ใช้ขับลม
ใช้ดอกตูมแห้ง 5 - 8 ดอก บดเป็นผง เติมแอลกอฮอล์เล็กน้อย ชุบสำลี อุดรูฟันที่ปวด เมื่อหายปวดฟันแล้ว ต้องไปพบทันตแพทย์
ข้อมูลเชื่อมโยง
น้ำมันหอมระเหย เป็นน้ำมันที่ได้จากการกลั่นพืชด้วยไอน้ำ หรือแยกได้จากพืชโดยใช้ตัวทำละลาย เช่น แอลกอฮอล์, อีเทอร์ น้ำมันหอมระเหย
จะพบได้เกือบทุกส่วนของพืช ใช้แต่งกลิ่นในยา ลูกอม บางชนิดมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย ช่วยกระตุ้นการขับน้ำย่อย ขับลม
แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และมีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อเรียบ
กานพลู จาก : www.tungsong.com
กานพลู
