อาหารเป็นปัจจัยที่สำคัญที่จะทำให้ชีวิตยืนยาว
การควบคุมอาหารให้ถูกต้องตามหลักโภชนาการจะมีผลอย่างมาก เมื่อย่างเข้าสู่วัยกลางคน
จนถึงวัยชรา เนื่องจากผู้สูงอายุจะมีการเปลี่ยนแปลงของร่างกายของส่วนต่างๆตามธรรมชาติ
อวัยวะภายในที่ เคยทำหน้าที่โดยไม่มีปัญหาก็เริ่มทำงานบกพร่องมากขึ้น
จากความเสื่อมของสภาพ ร่างกายตามวัย จึงต้องระวังเป็นพิเศษในเรื่องของอาหารการกิน
สารอาหารกับความต้องการของผู้สูงอายุ
โปรตีนมีความต้องการมากหรืออย่างน้อยเท่ากับวัยหนุ่มสาวและควรเป็นโปรตีนที่ ย่อยง่าย
เช่นเนื้อปลา จะทำให้มีความต้านทานโรคดีขึ้น ไขมัน
ควรทานไขมันจากสัตว์ให้น้อยที่สุดเพราะอาจทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับหัวใจ และหลอดเลือดได้
จึงควรทานไขมันจากพืชแทน แคลเซียมและเหล็ก
ควรได้เท่ากับวัยอื่นๆทำให้กระดูกไม่แตกเปราะและการสร้าง เม็ดเลือด เป็นปกติ พลังงาน
ควรทานอาหารปริมาณน้อยลงแต่เพียงพอและเน้นในเรื่องคุณค่าทาง โภชนาการ เพื่อไม่ให้อ้วน
ซึ่งเป็นที่มาของโรคหลายชนิด วิตามิน สำคัญมากคือวิตามิน C และ B1
(วิตามินทุกชนิดก็สำคัญเช่นกัน) น้ำ จำเป็นอย่างยิ่งในผู้สูงอายุ ควรดื่มมากๆ วันละ 6 8 แก้ว
เพื่อทำให้ร่างกาย ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ ทำให้ระบบขับถ่ายและการทำงานของไตดีขึ้น
Bifidus products
เป็นผลิตภัณฑ์นมซึ่งมีเชื้อแบคทีเรีย Bifidobacterium ที่มีชีวิตอยู่ในปริมาณสูง และที่นิยมคือ B. longum
แบคทีเรียนี้พบเป็นจำนวนมากในลำไส้ของทารกที่เลี้ยงด้วยนมแม่มีประโยชน์คือช่วยย่อยอาหาร และเพิ่มภูมิคุ้มกัน
รวมถึงยับยั้งเชื้อแบคทีเรียที่ก่อโรค ในผู้สูงอายุปริมาณ bifidobacteria ก็จะยิ่งลดลงเรื่อย ๆ
และมีกลุ่มแบคทีเรียที่ไม่ดีเพิ่มขึ้นมาแทน เช่น E.coli , Clostridium และ Proteus ซึ่งจะผลิตสารประกอบ อันตราย
ทำให้เกิดปัญหาในลำไส้ และบางครั้งเป็นตัวก่อโรคเองอีกด้วย ประโยชน์ของ Bifidus products ท้องผูก
จากการศึกษาในผู้สูงอายุ พบว่าการให้รับประทาน bifidus yoghurt จะทำให้ความถี่ของการ
ถ่ายอุจจาระเพิ่มขึ้นและเมื่อหยุดรับประทานความถี่ของการถ่ายอุจจาระจะกลับเป็นเท่าเดิมก่อนทาน ซึ่งคาดว่าน่าจะมาจาก
bifidobacteria ผลิตกรดไขมันสายสั้นปริมาณมากทำให้มีการกระตุ้นการเคลื่อนไหว และบีบตัวของลำไส
้และเพิ่มความชื้นของอุจจาระ การกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ในรายงานหลายฉบับ พบว่า การให้ Bifidobacterium ทำให้ระดับ total
IgA และ serum IgA สูงขึ้น การสร้างวิตามิน จากการศึกษาในหลอดทดลอง พบว่า bifidobacterium ทุก strians ยกเว้น
B.adolescentis สามารถสร้างกลุ่มวิตามินบีได้ โดยเฉพาะ B.longum จะสร้างวิตามินB2 และB6 ในระดับ ที่สูงมาก และ
B.infantis ก็จะสร้างไบโอติน ข้อสังเกต ปัจจัยสำคัญในการใช้ผลิตภัณฑ์ Bifidus ให้ได้ผลคือต้องมีจำนวนแบคทีเรียที่มีชีวิตอยู่
ในปริมาณสูง (อย่างน้อยที่สุด107ตัว/ml)และอยู่ในสภาวะซึ่งไม่เป็นกรดมากนักรวมถึงควรจะเป็น
ผลิตภัณฑ์ที่มีอลูมิเนียมบุอยู่อีกชั้น ป้องกันออกซิเจนทำลายเชื้อแบคทีเรีย เพื่อให้มีเชื้อที่มีชีวิต
เพียงพอที่จะก่อประโยชน์แก่ร่างกาย
Oligosaccharides
Oligosaccharides เป็น short-chain polysaccharides ที่มีโครงสร้างทางเคมีเฉพาะ เช่น
fructooligosaccharides, galactooligosaccharides, soybean oligosaccharides เป็นต้น โดย Oligosaccharides
จะไม่ถูกย่อยในน้ำย่อยของคน จึงมีคุณสมบัติที่อาจจัดว่าเป็นใยอาหารชนิด ละลายน้ำซึ่งมีน้ำหนักโมเลกุลต่ำ
Oligosaccharides จากธรรมชาติที่พบได้แก่ fructooligosaccharides ในกระเทียมและหอมหัวใหญ่, soybean
oligosaccharides ในถั่วเหลือง ประโยชน์ของ Oligosaccharides เพิ่มจำนวน bifidobacteria
ซึ่งสามารถสร้างสร้างสารปฏิชีวนะบางชนิด และลดการเจริญของแบคทีเรีย ที่ไม่ดี ลด toxic metabolites และเอนไซม์ที่ไม่ดี
ท้องเสีย การรับประทาน oligosaccharides จะป้องกันอาการท้องเสีย โดยลดการเจริญของแบคทีเรีย ที่ไม่ดี
การทำงานของตับ การลดสารที่เป็นพิษในร่างกาย ทำให้ตับทำงานน้อยลง การลดระดับโคเลสเตอรอลในซีรัม การรับประทาน
oligosaccharides 8-12 กรัมต่อวัน นาน 2 สัปดาห์ 3 เดือน สามารถลดระดับ total serum cholesterol ได้ 20 50
mg/L ลดความดันโลหิต อื่นๆ เช่น การสร้างวิตามิน อันเป็นผลมาจาก Bifidobacterium ที่เพิ่มจำนวนขึ้นอีกด้วย ขนาดที่ใช้
ขนาดรับประทานต่อวันที่ใช้ได้ผล คือ fructooligosaccharides 3.0 กรัม galactooligosaccharides 3.0 - 2.5 กรัม
soybean oligosaccharides 2.0 กรัม xylooligosaccharides 0.7 กรัม
Glucomannan
จัดเป็นใยอาหารชนิดหนึ่งในกลุ่ม hemicellulose ได้จากรากของต้นบุก ประโยชน์ของ Glucomannan
ผลในการใช้ลดน้ำหนัก การศึกษาในคนอ้วน 20 คนซึ่งเป็น osteoarthritis พบว่า เมื่อให้ Glucomannan 1.5 กรัม
ก่อนอาหารมื้อเช้าและเย็น นาน 2 เดือน น้ำหนักตัวเฉลี่ยจะลดลง และผู้ป่วยสามารถทน Glucomannan ได้ดี
ส่วนในการศึกษาในคนปกติที่รับประทานอาหาร และออกกำลังกายตามปกติ เมื่อให้ Glucomannan 1 กรัม กับน้ำ 1 แก้ว
ก่อนอาหาร 3 มื้อทุกวัน นาน 2 เดือน พบว่า น้ำหนักเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญ (2.5 กิโลกรัม) Serum Cholesterol และ
LDL-Cholesterol ลดลง (21.7,15.0 mg/Lตามลำดับ) และไม่พบอาการข้างเคียงอย่างอื่น โรคเบาหวาน เมื่อให้
glucomannan ในขนาด 3.6 หรือ 7.2 กรัมต่อวัน นาน 90 วัน ในผู้ใหญ่ที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน 13 คน ร่วมไปกับอาหารพบว่า
ค่าเฉลี่ยของ cholesterolในเลือด ลดลงร้อยละ 11.2 ค่าเฉลี่ยของน้ำตาลในเลือดลดลงจากเดิมร้อยละ 29 ท้องผูก
การศึกษาในผู้ป่วย 13 คน ที่มีปัญหาท้องผูกเรื้อรังชนิดที่ไม่ทราบสาเหตุ เปรียบเทียบ กับกลุ่มควบคุม 18 คน โดยให้
glucomannan ขนาด 1 กรัม โดยการรับประทาน วันละ 3 ครั้ง นาน 10 วัน พบว่ากลุ่มที่มีปัญหาเรื่องท้องผูกเรื้อรัง
อาการจะดีขึ้นอย่างมาก ภายหลังการให้ glucomannan
á»Ð¡êÇ (Ginkgo)
เป็นพืชเก่าแก่ที่รู้จักกันในชื่อของ " แปะก๊วย " ( Ginkgo biloba หรือMaidenhair tree)
ผลิตภัณฑ์จากสารสกัดจากส่วนใบนี้ ในบางประเทศมีจำหน่ายในรูปผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ แต่ในบางประเทศ เช่น ไทย
ก็มีการจำหน่ายในรูปของยา สารประกอบที่พบในส่วนของใบ ตัวอย่างเช่น amentoflavone, bilobalide, bilobetin, (+)-
catechin, ginkgetin, isoginkgetin, ginkgolic acid, hydroginkgolic acid, ginkgolide (A, B, C, J), ginnol,
kaemferol เป็นต้น ประโยชน์ของ Ginkgo Cerebral insufficiency เป็นเรื่องที่ได้รับความสนใจมาก
ได้มีการศึกษาทางคลินิกหลายฉบับ และพบว่าใช้ได้ผลดีชัดเจนและเป็นที่ยอมรับในผู้สูงอายุ เช่นเรื่องความจำ
จะได้ผลดีในผู้ป่วยซึ่งมี ปัญหาไม่รุนแรง ที่มีสาเหตุมาจากอายุ Peripheral arterial disease พบว่าใช้ได้ดีในผู้สูงอายุที่มี
peripheral arterial insufficiency (stage C ) ขนาดที่ใช้ คือ 40 mg ในรูปของยาเม็ดเคลือบ ของ Ginkgo biloba
extract วันละ 3 ครั้ง นาน 6 เดือน เพิ่มการไหลเวียนเลือดในหลอดเลือดฝอยที่ผิวหนัง ต้านการเกิดออกซิเดชัน โดย Ginkgo
ให้ผลดีกว่า b-cholesterol และ vitamin E ตามลำดับ
Melatonin
Melatonin ในร่างกายเป็นฮอร์โมนในสมองซึ่งหลั่งในเวลากลางคืน ผลิตภัณฑ์ที่มีจำหน่ายโดยทั่วไป
ใช้ในการบรรเทาและย่นระยะเวลาของอาการ jet lag (นอนไม่หลับจากการเดินทางโดยเครื่องบิน
ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงเวลาจากเวลาปกติ) และอาจจะมีการใช้ในปัญหาเกี่ยวกับการนอนของผู้สูงอายุ
อย่างไรก็ตามควรได้ระมัดระวังหลีกเลี่ยงการใช้ในคนบางกลุ่ม เช่น คนที่มีประวัติการแพ้
ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน
ãÂÍÒËÒÃ( Dietary fiber)
จัดเป็นกลุ่มผลิตภัณฑ์ซึ่งได้รับความสนใจ และนำมาผลิตเป็นอาหารเสริมสุขภาพ ใยอาหาร คือ
ส่วนที่เหลือของเซลล์พืชซึ่งทนต่อการย่อยโดยเอนไซม์ในระบบทางเดินอาหารของมนุษย์ ประโยชน์จากใยอาหาร
มีประโยชน์ต่อระบบทางเดินอาหารสำคัญดังนี้ ท้องผูก ใยอาหารจะช่วยบรรเทาอาการท้องผูกได้ โดยใยอาหารที่ไม่ละลายน้ำ
เช่น เซลลูโลส ทำหน้าที่เป็น Bulking agent และเพิ่มน้ำหนักของเนื้ออุจจาระ โดย รำข้าวสาลี ให้ผลดีที่สุด มะเร็งลำไส้ใหญ่
เกิดมากกับผู้มีอันจะกินและอายุมากกว่า 50 ปี อาหารที่มีกากใยสูงจะลดความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งในลำไส้ใหญ่ได้
เพิ่มจำนวนแบคทีเรียที่ดีในลำไส้เมื่อทานอาหารที่มีใยอาหารสูงปริมาณแบคทีเรียที่ดี
คือBifidobacteriumในลำไส้จะลดลงช้ากว่ากลุ่มผู้สูงอายุปกติ ภาวะไขมันในเลือดสูง
ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ลดระดับโคเลสเตอรอลได้ดีคือ ใยอาหารชนิดที่ละลายน้ำเท่านั้น เช่นGums , Pectin
โดยการแสดงคุณสมบัติการเพิ่มความข้นของอุจจาระในลำไส้ จะมีผลต่อไฮโดรไลซิสและการดูดซึมของไขมัน
ตลอดจนการดูดซึมและmetabolite ของกรดน้ำดี ผลิตภัณฑ์ที่ให้ผลดี คือ รำข้าวโอ๊ต ( Oat bran ) โดยลดระดับ LDL-
Cholesteral แต่ไม่มีผลต่อระดับ HLDL- Cholesteral และที่ใช้ได้ผลดีอีกอย่างหนึ่งคือ Phyllium (
ซึ่งใช้เป็นยาระบายมานานกว่า 50 ปี ) โรคเบาหวาน ลักษณะอาหารที่เหมาะสมกับคนที่เป็นโรคเบาหวานคือ
อาหารที่ลักษณะเป็น high fiber (อาหารที่มีกากใยสูง) ชา ( tea ) ชาเป็นเครื่องดื่มยอดนิยม
และจัดเป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งในยาพื้นบ้านของจีน กลุ่มสารที่น่าสนใจคือ polyphenol ( ร้อยละ 36 ในชา ) ในชาขียว ( green
tea ) ถูก oxidise เป็น bisflavernol theaflavins เป็นต้น ประโยชน์ของชาต่อสุขภาพ
โรคหัวใจขาดเลือดจากการศึกษาเมื่อให้สารสกัดจากชากับคนไข้โรคหัวใจเมื่อรับประทาน พร้อมอาหารที่มีไขมัน
พบว่าระดับของโคเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์ ไม่เพิ่มขึ้น โรคมะเร็ง
พบว่าการสกัดด้วยน้ำจะได้สารที่มีคุณสมบัติป้องกันเนื้องอกหรือป้องกันมะเร็ง ในสัตว์ทดลองเช่น
มะเร็งผิวหนังและมะเร็งปอดในสัตว์ แต่การศึกษาในคนให้ผลที่ขัดแย้งกัน เช่น เพิ่มอัตราเสี่ยงของมะเร็งในหลอดอาหารสูงขึ้น
ข้อสังเกตและข้อพึงระวัง.....
อาหารผลิตภัณฑ์เสริมสุขภาพ
